Szkolenia ADR w Łodzi - Różne zagadnienia związane z przewozem w sztukach przesyłki część I - wyłączenia

       Na wstępie informacja o szkoleniach ADR, które moja firma zamierza uruchamia od lipca tego roku. Szkolenia będą odbywać się w Łodzi w budynku znajdującym się przy Alei Marszałka Józefa Piłsudskiego 135. Informacje na temat szkoleń są zamieszczane pod adresami:

 

www.adr-lodz.pl
www.szkolenia-adr-lodz.pl
http://www.wlodarczyk-szkolenia.pl/szkolenia-adr-lodz/

Przewóz w sztukach przesyłki - wyłączenia

Przewóz w sztukach przesyłki to na przykład przewóz w kanistrach, bębnach (popularnie nazywanych beczkami), butlach ciśnieniowych (np. gaz LPG), lub tak zwanych dużych pojemnikach do przewozu luzem (DPPL) – popularnie zwanych mauzerami. 

Jeżeli przykładowo, na stację paliw podjeżdża rolnik i chce nalać do 5 beczek 200 litrowych olej napędowy, lub benzynę, to firma prowadząca stację paliw staje się nadawcą materiału niebezpiecznego, a rolnik staje się przewoźnikiem. Operacja taka podlega pod przepisy dotyczące przewozu materiałów niebezpiecznych. Jeżeli rolnik wleje olej napędowy do nieszczelnych beczek po kapuście, jeżeli zdarzy się wypadek, beczki się powywracają i olej napędowy się wyleje, wówczas ten, kto beczki napełnił, będzie współwinny.  Jeżeli  sami dostarczamy komuś benzynę, olej napędowy lub inne materiały ciekłe zapalne w opakowaniach, takich jak bębny, kanistry lub DPPL-e, czyli gdy jesteśmy równocześnie nadawcą i przewoźnikiem, to taka operacja też powinna się odbywać zgodnie z przepisami ADR-u.

            W tym zakresie do omówienia jest kilka tematów. A pierwszym z nich są tzw. wyłączenia lub zwolnienia, czyli sytuacje, w których przewóz towaru należącego do towarów  niebezpiecznych może się odbywać bez spełnienia ogromnej części wymagań zapisanych w przepisach ADR-owskich Najprostszy i przemawiający do każdego przykład. Alkohol etylowy w dużym stężeniu (spirytus) jest łatwopalny i jest materiałem klasy 3 według ADR. Przewóz w cysternie wymaga spełnienia wszystkich wymagań ADR. Ale jeżeli ktoś kupuje pół litra spirytusu, żeby w domu sporządzić z niego popularny napój, to przepisami ADR-owskimi oczywiście przejmować się nie musi. Nie musi na torbie, w której umieścił butelkę naklejać nalepek z ognikiem, ani oznakowywać samochodu tablicą barwy pomarańczowej. Nieświadomie korzysta bowiem z przepisów ADR-owskich zawartych w rozdziale 1.1.3 ADR omawiających „zwolnienia”.

            Rozdział „zwolnienia” jest podzielony na kilka podrozdziałów. Opisane są tam najróżniejsze przypadki, niektóre wręcz śmieszne. Na przykład zwalnia się z przepisów ADR-owskich przewóz gazu rozpuszczonego w napojach, czyli np. w pepsi coli, czy sprężony gaz w piłkach używanych w celach sportowych. Wszystkich tego typu przypadków omawiać nie ma sensu, omówię te najważniejsze.

Zwolnienie dotyczące osób fizycznych

Przepisy zawarte w ADR nie mają zastosowania m.in. do przewozu towarów niebezpiecznych przez osoby fizyczne (czyli na przykład rolnika), jeżeli towary te znajdują się w opakowaniach stosowanych w sprzedaży detalicznej (bliższej definicji takich opakowań nie ma) i służą tym osobom do osobistego użytku, użytku w gospodarstwie domowym (sądzę, że można pod to podciągnąć gospodarstwo rolne) lub w związku z ich aktywnością sportowo – rekreacyjną, pod warunkiem, że zastosowano środki zapobiegające uwolnieniu się zawartości w normalnych warunkach przewozu. Ale to nie wszystko. Jeżeli towary te są materiałami ciekłymi zapalnymi przewożonymi w naczyniach do wielokrotnego napełniania, napełnionych przez osobę fizyczną lub na potrzeby tej osoby, to całkowita ich ilość nie powinna przekraczać 60 litrów na naczynie i 240 litrów na jednostkę transportową. I jeszcze jedno ważne ograniczenie. Towary niebezpieczne znajdujące się w DPPL, dużych opakowaniach lub w cysternach nie są uważane za towary znajdujące się w opakowaniach stosowanych w sprzedaży detalicznej. 

            Czyli zgodnie z tym zapisem można rolnikowi na stacji nalać do 4 kanistrów 60 litrowych olej napędowy na potrzeby związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego, o ile opakowania są szczelne i nie istnieje niebezpieczeństwo rozlania w czasie przewozu. Ale na podstawie tego wyłączenia nie ma możliwości napełnić 200 litrowego bębna (beczki) czy DPPL-a, czy naczyń o łącznej pojemności większej niż 240 litrów.

Zwolnienie dotyczące przewozów realizowanych przez przedsiębiorstwa - przewozów mających charakter pomocniczy w stosunku do podstawowej działalności

             Kolejne wyłączenie brzmi następująco. Przepisy zawarte w ADR nie mają zastosowania do przewozu towarów niebezpiecznych wykonywanego przez przedsiębiorstwa w przypadkach, gdy ma on charakter pomocniczy wobec ich zasadniczej działalności, np. dostaw na teren budów, zwrotów z terenów budów oraz dostaw lub zwrotów w związku z przeglądami, naprawami i utrzymaniem urządzeń, w ilościach nie większych niż 450 litrów na opakowanie i w ramach maksymalnych ilości podanych w rozdziale 1.1.3.6. Należy zastosować środki zapobiegające uwolnieniu się zawartości opakowań w normalnych warunkach przewozu. Dalej przepis ten jest rozwinięty następująco. Przewóz wykonywany przez przedsiębiorstwa w celu ich zaopatrzenia lub wewnętrznej lub zewnętrznej dystrybucji nie podlega niniejszemu zwolnieniu. Przepis ten można zatem zastosować, gdy na przykład firma chce zawieźć na budowę butle z gazami technicznymi używanymi do spawania, olej napędowy do agregatu prądotwórczego pracującego na budowie itp.  Ale jeżeli firma w ramach swojej nawet drugoplanowej działalności musi korzystać systematycznie z dostaw jakiegoś towaru niebezpiecznego, to zwolnienie to już nie obowiązuje. Aby do końca ten przepis zrozumieć trzeba poznać bardzo ważny przepis 1.1.3.6. ale o tym przepisie nieco dalej. 

Zwolnienie dotyczące przewozu paliw płynnych 

            Przepisy zawarte w ADR nie mają zastosowania do przewozu paliwa znajdującego się w zbiorniku pojazdu i służącego do jego napędu lub do napędu jego wyposażenia, w związku z wykonywaniem operacji transportowej. Paliwo to może być przewożone w zbiornikach stałych, połączonych bezpośrednio z silnikiem pojazdu lub jego dodatkowym wyposażeniem lub w przeznaczonych do tego celu zbiornikach przenośnych (na przykład kanistrach). Pojemność całkowita zbiorników stałych nie może przekraczać 1500 litrów na jednostkę transportową, pojemność zbiornika umieszczonego na przyczepie nie może przekraczać 500 litrów. W zbiornikach przenośnych dopuszcza się przewóz najwyżej 60 litrów paliwa na jednostkę transportową. Najważniejsze z tego jest to, że zwolnienie to nie pozwala zabrać na zapas paliwa do kanistrów w ilościach większych niż 60 litrów łącznie. Wzięcie ilości większej jest możliwe, ale wtedy zaczynają obowiązywać inne przepisy ADR.

Moim zdaniem zwolnienie dotyczące przewozów przez osoby fizyczne na potrzeby gospodarstw domowych może być zastosowane również w przypadku paliw. Czyli inną jest sytuacja, gdy samochód firmowy chce ruszyć w drogę (fachowo się wyrażając – ma być wykonana operacja transportowa) i kierowca bierze na zapas cztery kanistry po 60 litrów, a czym innym jest sytuacja gdy takie cztery kanistry bierze rolnik, czyli osoba fizyczna na potrzeby gospodarstwa domowego. W przypadku kierowcy zwolnienie z przepisów ADR nie może być zastosowane, ale w przypadku rolnika wiozącego olej na potrzeby gospodarstwa już może. 

Zwolnienie dotyczące ilości przewożonych w jednostce transportowej, czyli ważny przepis 1.1.3.6. 

Przepis ten dotyczy przypadków, kiedy ilości materiałów niebezpiecznych, niezależnie od rodzaju i celu przewozu, nie przekraczają pewnych określonych w ADR ilości. Wtedy pewne rygory ADR znikają, ale nie wszystkie. Przykładowo, dla oleju napędowego ilością graniczną jest 1000 litrów, a w przypadku benzyny są to tylko 333 litry i dodatkowo trzeba wiedzieć, że podane ilości dotyczą łącznej pojemności nominalnych naczyń użytych do przewozu.

  Jeżeli ilości przewożonych towarów niebezpiecznych nie przekraczają ilości wynikających z przepisu 1.1.3.6 to niżej wymienione wymagania ADR w takich przypadkach nie muszą być stosowane (wymieniam najważniejsze):

1.      Kierowca nie musi być wyposażony w instrukcje pisemne,
2.     Nie obowiązują przepisy dotyczące wyposażenia ppoż., z jednym zastrzeżeniem. W pojeździe musi być co najmniej 1 gaśnica 2 kg
3.   Nie trzeba wyposażać kierowcy w inne wyposażenie wymagane przez ADR (latarki, kliny, znaki ostrzegawcze itd.)
4.    Kierowca nie musi przechodzić szkolenia ADR – potwierdzonego zaświadczeniem wystawionym według wzoru obowiązującego dla kierowców ADR,
5.     Pojazd nie musi być oznakowany tablicami pomarańczowymi.

Ale w dalszym ciągu obowiązują przepisy dotyczące sposobu pakowania, oznakowywania sztuk przesyłki, czy dokumentów przewozowych.  Czyli jeśli rolnik chce, aby na stacji nalać mu 4 bębny 200 litrowe olejem napędowym, to można to zrobić nawet wówczas gdy samochód nie jest oznakowany tablicami pomarańczowymi, jeśli rolnik nie jest kierowcą ADR-owskim, jeśli nie ma wyposażenia ADR, ale bębny muszą spełniać wymagania ADR, każdy bęben powinien zostać oznakowany zgodnie z ADR-em, a rolnik powinien otrzymać na drogę dokument przewozowy.

Jakie są ilości graniczne w przypadku towarów należących do klasy 3 (materiały ciekłe zapalne) i dla gazu LPG ? Zależy to od tak zwanej kategorii transportowej, to której został zaliczony w ADR dany towar niebezpieczny. Upraszczając nieco można powiedzieć, że towary należące do klasy 3 i II grupy pakowania (takie jak benzyna, benzen, aceton, alkohol etylowy) oraz gazy palne zalicza się do drugiej kategorii transportowej i dla tych towarów maksymalna ilość według punktu 1.1.3.6 ADR wynosi 333 jednostki. Dla towarów zaliczanych do klasy 3 i III grupy pakowania (olej napędowy, opałowy, niektóre paliwa lotnicze) maksymalna ilość na jednostkę transportową pozwalająca stosować przepisy punktu 1.1.3.6 wynosi 1000 jednostek.

W przypadku przewozu towarów należących do różnych kategorii transportowych dokonuje się następującego przeliczenia. Ilość towarów należących do kategorii 1 mnoży się przez 50, ilość towarów należących do kategorii 2 mnoży się przez 3 i dodaje się ilość towarów należących do kategorii transportowej 3. Jeśli otrzymana liczba jest niższa niż 1000 wówczas wyłączenia zgodne z punktem 1.1.3.6 można dalej stosować.

 Wyjaśnić należy dodatkowo co oznacza 1 jednostka i jak należy liczyć maksymalną ilość w przypadku przewożenia w jednym samochodzie towarów należących do różnych kategorii transportowych. Otóż w przypadku gazów skroplonych ilość wyraża się jako masę w kg netto, natomiast w przypadku cieczy w poprzednich wersjach ADR pojemność nominalną naczyń w litrach.

Przy czym definicja pojemności nominalnej była wyjątkowo udziwniona.

„Pojemność nominalna naczynia” oznacza nominalną objętość materiału

niebezpiecznego zawartego w tym naczyniu, wyrażoną w litrach.”

Ten zapis był tak niejasny, że był różnie interpretowany. Moim zdaniem interpretacja powinna być następująca. Mamy naczynie do którego można maksymalnie nalać 200 litrów. Wlewamy do naczynia 100 litrów oleju napędowego na stacji paliw. Dystrybutor ma jakąś tam dokładność. Czyli dystrybutor pokazał 100 litrów, a faktycznie wlane zostało 99,5 litra. Ilość rzeczywista jest równa zatem 99,5 litra, ale ilość nominalna wlana do naczynia to 100 litrów. Czyli w tym przypadku, zgodnie z tą niezbyt mądrą definicją, objętość nominalna naczynia wynosi 100 litrów, a nie 200 litrów. Według innej interpretacji objętość nominalna naczynia w takim przypadku wyniesie 200 litrów. Na szczęście te dylematy zniknęły, bowiem w ADR wersja 2015 pojawiły się w tym zakresie bardzo jednoznaczne zapisy. Ważne jest to co jest nominalnie w naczyniu a nie objętość maksymalna naczynia.
 

Przykład. Rolnik chce aby mu załadować 650 litrów oleju napędowego do 4 bębnów 200 litrowych i 100 litrów benzyny też do bębna 200 litrowego.

Sprawdzenie: dla benzyny (2 kat. transportowa) pojemność nominalna naczynia to 100, a dla oleju napędowego (3 kat. transportowa) pojemność łączna naczyń wynosi 650. Liczymy:

100 * 3 + 650 = 950 czyli liczba 1000 nie została przekroczona, zatem uproszczenia przewidziane w 1.1.3.6. ADR stosować można.
 

Ale gdyby benzyny wlano 120 litrów to rachunki dadzą wartość wyższą niż 1000 (120 x 3 + 650 = 1010) czyli uproszczenia przewidziane w 1.1.3.6 już nie mogą być zastosowane.
 

Muszą być stosowane wszystkie wymagania ADR, czyli kierowca musi mieć szkolenie ADR, samochód musi być prawidłowo oznakowany, kierowca musi otrzymać dokument przewozowy, instrukcję bezpieczeństwa, musi mieć pełne wyposażenie ADR i sprzęt gaśniczy na pojeździe, bębny muszą być opakowaniami ADR-owskimi, prawidłowo oznakowanymi. Dodatkowo, ilości towarów niebezpiecznych załadowane w ten sposób rolnikowi należy uwzględnić w sprawozdaniu rocznym w pozycji ilość załadowana w sztukach przesyłki. 

Szkolenia ADR w Łodzi - Ochrona towarów niebezpiecznych

Ochrona towarów niebezpiecznych w przepisach ADR

Na wstępie informacja o szkoleniach ADR, które moja firma uruchamia od lipca tego roku. Szkolenia będą odbywać się w Łodzi w budynku znajdującym się przy Alei Marszałka Józefa Piłsudskiego 135. Informacje na temat szkoleń są zamieszczane pod adresami:

 

www.adr-lodz.pl
www.szkolenia-adr-lodz.pl
http://www.wlodarczyk-szkolenia.pl/szkolenia-adr-lodz/

A teraz temat główny czyli ochrona towarów niebezpiecznych w związku z zagrożeniem terrorystycznym. Po zamachach na Word Trade Center włączono to zagadnienie do przepisów ADR. Na początek trzy zdjęcia związane z zamachem na World Trade Center w Nowym Jorku. To chyba największy zamach terrorystyczny jaki miał miejsce w historii.

Zamiast dwóch potężnych bliźniaczych wieżowców - stanowiących jedną z wizytówek Nowego Jorku jest w tym miejscu specyficzny pomnik - dwa baseny w zarysach nieistniejących budynków z tablicami zawierającymi nazwiska wszystkich ofiar.  W pobliskim kościele można zobaczyć strój strażaka biorącego udział w akcji ratowniczej. 

          Po zamachu na World Trade Center uznano, że trzeba spojrzeć na sprawy związane z bezpieczeństwem na nowo i należy wprowadzić liczne zmiany, w tym zmiany w przepisach ADR. Nie trzeba dużej wyobraźni, aby uznać, że towary niebezpieczne mogą być użyte do zamachów terrorystycznego i to użyte w sposób stosunkowo prosty. Jeśli kierowca okaże się terrorystą i wjedzie cysterną zawierającą gaz trujący do centrum miasta i tam ten gaz wypuści, to wiadomo ze nic z tego dobrego nie będzie. Ale nie trzeba gazów trujących. Cysterny przewożące benzyny i gaz LPG też stanowią potencjalną broń dla terrorysty samobójcy z zapałkami. Ale wszak terrorysta w imię wyższych celów i większego szacunku w muzułmańskim niebie nie zawaha się być samobójcą. 

      Tematyka związana z ochroną towarów niebezpiecznych omówiona jest w części 1.10 umowy ADR. Rozdział ten pojawił się w roku 2003 po głośnych zamachach terrorystycznych. 

                Przepisy dotyczące ochrony towarów niebezpiecznych dotyczą generalnie wydawania do przewozu lub przewozu takich ilości towarów niebezpiecznych, które są większe od ilości rozdziału 1.1.3.6. umowy ADR. Rozdział ten omawia tzw. zwolnienia (z rygorów ADR) dotyczące ilości przewożonych w jednostce transportowej.

Przepisy dotyczące ochrony składają się z przepisów ogólnych, przepisów dotyczących szkoleń i przepisów dotyczących planów ochrony. Omówione zostaną teraz po kolei te trzy zagadnienia.

1. Przepisy ogólne

Istotną regulacją w tym zakresie jest nałożony przez przepisy obowiązek, aby towary niebezpieczne wydawać do przewozu przewoźnikowi o ustalonej tożsamości. Czyli przykładowo nie może być tak, że do firmy przyjeżdża osoba z 5 beczkami, kupuje benzynę w ilości łącznej 1000 litrów, płaci gotówką, bierze paragon fiskalny i odjeżdża. Pomijając sprawy związane z opakowaniami, dokumentami przewozowymi itp., w takim przypadku naruszone zostają również przepisy dotyczące ochrony towarów niebezpiecznych. Gdyby taka osoba okazała się terrorystą, który pojechał z tą benzyną na parking w Galerii Łódzkiej i przy pomocy tej benzyny dokonał zamachu terrorystycznego, firma która wydała benzynę mogłaby zostać pociągnięta do odpowiedzialności z powodu naruszenia przepisów w zakresie ochrony towarów niebezpiecznych.

Miejsca przeznaczone do czasowego przechowywania towarów niebezpiecznych podczas ich przewozu, znajdujące się w obrębie terminali, baz transportowych, placów przeładunkowych, powinny być odpowiednio chronione, dobrze oświetlone, a także – o ile jest to możliwe i wskazane – niedostępne dla osób postronnych. Czyli na przykład cysterna pozostawiona z nierozwiezionym paliwem powinna stać w miejscu dobrze oświetlonym, ogrodzonym i pilnowanym.

W przepisach ogólnych jest również jednoznaczne wskazanie, że każdy członek załogi pojazdu przewożącego towary niebezpieczne powinien mieć dokument identyfikacyjny ze zdjęciem.

Odpowiednie urzędy prowadzą ewidencję ważnych zaświadczeń o przeszkoleniu kierowców (zaświadczeń ADR-owskich). Przepisy ADR-owskie nie precyzują w jakim celu mają być prowadzone te ewidencje. Sądzę, że odpowiednie służby weryfikują kierowców posiadających zaświadczenia ADR-owskie, czy czasami nie mają wśród bliskiej rodziny Bin Ladena, albo czy nie są zwolennikami Państwa Islamskiego.

2. Szkolenia w zakresie ochrony

W przepisach dotyczących przewozu drogowego towarów niebezpiecznych zawsze istniały,  a obecnie zostały rozszerzone, regulacje dotyczące szkolenia osób zaangażowanych w transport towarów niebezpiecznych. Wbrew powszechnemu przekonaniu szkolenie to nie dotyczy tylko kierowców. Dotyczy również innych osób w firmie, których zakres obowiązków obejmuje sprawy związane z towarami niebezpiecznymi, w tych dotyczące ochrony towarów niebezpiecznych.

3. Przepisy dotyczące towarów niebezpiecznych dużego ryzyka.

Towarami niebezpiecznymi dużego ryzyka są towary, które mogą być użyte, niezgodnie ze swoim przeznaczeniem, w zamachach terrorystycznych i spowodować w ten sposób poważne następstwa w postaci licznych ofiar lub masowych zniszczeń.  Towarami niebezpiecznymi dużego ryzyka to na przykład:

- gazy trujące w każdej ilości,

- niektóre materiały wybuchowe w każdej ilości

- gazy palne w cysternie w ilościach powyżej 3000 litrów, czyli na przykład gaz LPG

- materiały ciekłe zapalne (3 klasa według ADR) należące do I lub II klasy pakowania  przewożone w cysternie w ilości powyżej 3000 litrów, czyli np. benzyna (nie olej napędowy, nie olej opałowy)

Przewoźnicy, nadawcy i inni uczestnicy przewozu, którzy biorą udział w przewozie towarów niebezpiecznych dużego ryzyka powinni przyjąć, wdrożyć i stosować plan ochrony.

                Plan ochrony powinien obejmować co najmniej następujące elementy (omówienie skrótowe):

1) szczegółowy wykaz obowiązków w zakresie ochrony wraz ze wskazaniem kompetentnych osób

2) wykaz towarów dużego ryzyka podlegających ochronie

3) wykaz wykonywanych czynności i ocenę ryzyka związanego z tymi operacjami

4) szczegółowy wykaz środków, które powinny być zastosowane w celu zminimalizowania zagrożeń obejmujący
- szkolenie,

- procedury postępowania,

- działania praktyczne,

- wyposażenie i inne środki, które powinny być zastosowane w celu zminimalizowania zagrożeń

5) skuteczne i aktualne procedury powiadamiania i postępowania w przypadkach zagrożeń

6) procedury testowania i oceny planów ochrony oraz procedury przeglądów okresowych i aktualizacji planów

7)środki zapewniające ochronę fizyczną informacji o transporcie zawartych w planach ochrony

                W przypadku pojazdów przewożących towary niebezpieczne dużego ryzyka powinny być zastosowane urządzenia, układy lub działania skutecznie zapobiegające kradzieży tych pojazdów lub ładunków.

Plany ochrony, zgodnie z ADR-em, powinny zawierać kilka elementów  wymienionych wyżej i - co ważne - powinny być aktualizowane, powinny być w nich wprowadzane zmiany wynikające ze zmiany sprzętu (cystern), personelu (np. kierowców), rodzaju przewożonych ładunków i innych elementów planu.  Plany powinny być okresowo testowane i oceniane.

                Plany ochrony to pewien szablon, ale i duża ilość wiadomości dotyczących konkretnej firmy. A dane dotyczące firmy  często ulegają zmianie i powinno to znajdować odzwierciedlenie w planie ochrony. Najczęstsze zmiany są w zakresie:

1. danych dotyczących firmy – zmiana nazwy, formy prawnej,

2. osób odpowiedzialnych – osób zarządzających firmą,

3. kierowców,

4. cystern,

5.  form prowadzenia działalności – np. zmiana obsługiwanych stacji.

6. środków zabezpieczających pojazdy (GPS),

7. miejsc stacjonowania cystern i sposobu zabezpieczenia cystern od kradzieży

7. miejsc załadunku (baz paliwowych)

8. tras przejazdu.

Wszystkie takie zmiany powinny być wprowadzane do planu ochrony. Plan powinien zawierać stronę (strony), gdzie te zmiany powinny być odnotowywane. W razie dużych zmian, plan najlepiej zastąpić nowym, zawierającym adnotację, że niniejszy plan zastępuje poprzednie -  starsze wersje.

Powinny być również przeprowadzane okresowe przeglądy planu i ewentualne testowanie. Czynności te powinny być również w planie odnotowywane w formie np. następującego zapisu: „dokonano przeglądu planu i nie wprowadzono zmian”

4. Jaki to ma sens

                Wydaje się rzeczą oczywistą, że zamach terrorystyczny z udziałem towarów niebezpiecznych jest rzeczą absolutnie wyobrażalną i możliwą. Po polskich drogach jeździ tysiące cystern przewożących benzynę i gaz LPG, które mogą być użyte w zamachu terrorystycznym. Jeśli kierowca jest terrorystą to dostaje do dyspozycji potencjalną śmiercionośną broń. Czy przepisy zawarte w przepisach ADR są w stanie niebezpieczeństwo wykluczyć – zapewne nie. Czy mogą to niebezpieczeństwo zmniejszyć – w minimalnym stopniu zapewne tak.  Obowiązek wydawania towarów niebezpiecznych tylko podmiotom o ustalonej tożsamości wydaje się jak najbardziej słuszny. A plany ochrony ? Moim zdaniem nie mają większego znaczenia. W jakimś stopniu zwiększają świadomość, że zagrożenie terrorystyczne istnieje. Ale na razie to głównie dodatkowy obowiązek biurokratyczny, który trzeba wypełniać, za brak którego może być nałożona wysoka kara w czasie kontroli.

Najlepszym przykładem jak przekładają się przepisy na rzeczywistość były liczne przypadki kradzieży cystern w okolicach Łodzi, jakie miały miejsce kilka lat temu. Zginęło bez śladu pewnie kilkanaście cystern. Wszystkie mogły być potencjalnie użyte w celach terrorystycznych. Policja po dłuższym czasie szajkę rozpracowała, ale większość cystern nigdy się nie znalazła. Gdyby powód kradzieży był terrorystyczny, a nie czysto kryminalny, to pewnie działanie naszych służb by temu nie zapobiegły. W przypadku każdej skradzionej cysterny powinny być podjęte nadzwyczajne środki policyjne, tak aby sprawę wyjaśnić w ciągu kilku godzin lub dni. Cysterna to nie jest samochód osobowy, który można ukryć w małym garażu. Po takiej kradzieży powinny być użyte duże zespoły do przeglądania monitoringu ruchu drogowego, grupy poszukiwawcze powinny ruszyć w teren. Przecież w każdym z tych przypadków mogło chodzić o zamach terrorystyczny. A ponieważ tak się nie stało to trudno mi uwierzyć, aby plany ochrony miały realne znaczenie dla bezpieczeństwa. 

Szkolenia ADR w Łodzi - Dokumenty przewozowe przy przewozie towarów niebezpiecznych - podstawowe wymagania

           Na wstępie informacja o szkoleniach ADR, które moja firma uruchamia od lipca tego roku. Szkolenia będą odbywać się w Łodzi w budynku znajdującym się przy Alei Marszałka Józefa Piłsudskiego 135. Informacje na temat szkoleń są zamieszczane pod adresami:
 

www.adr-lodz.pl
www.szkolenia-adr-lodz.pl
http://www.wlodarczyk-szkolenia.pl/szkolenia-adr-lodz/

A teraz o dokumentach przewozowych. Poza szczególnymi przypadkami w czasie przewozu towarów niebezpiecznych, w pojeździe powinien znajdować się dokument przewozowy. Wersja ADR 2011 wprowadziła obowiązek przechowywania tych dokumentów przez okres 3 miesięcy. Nie jest zatem wykluczone, że kontrole ITD  przeprowadzane w firmach mogą obejmować również poprawność wystawienia dokumentów przewozowych oraz sprawdzenie, czy dokumenty te były wystawiane do każdego przewozu.

Dokument przewozowy nie ma ustalonej formy graficznej. Jednak powinien zawierać wszystkie elementy podane w p. 5.4.1. ADR. Dla przewozu w cysternach towarów ciekłych zapalnych będą to następujące pozycje:

1)     numer UN poprzedzony numerami UN (np. UN 1202)

2)     Prawidłową nazwą przewozową, uzupełnioną w szczególnych przypadkach podaną w nawiasie nazwą techniczną (np. Paliwo do silników Diesla)

3)     Numery wzorów nalepek. Jeżeli występuje więcej niż jeden wzór należy to numery podane po numerze pierwszym powinny być podane w nawiasie.

4)     Grupę pakowania, o ile została przypisana do danego materiału, która MOŻE być poprzedzona literami PG lub GP – czyli można napisać tylko np. II, albo PGII, albo GPII

5)     Całkowitą ilość każdego z towarów niebezpiecznych mającego odrębny numer UN, odrębną prawidłową nazwę przewozową lub o ile została przypisana odrębną grupę pakowania

6)     Nazwę i adres nadawcy

7)     Nazwę i adres odbiorcy (odbiorców). W przypadku, gdy towary niebezpieczne przeznaczone są dla odbiorców nieznanych w chwili rozpoczęcia przewozu, za zgodą właściwych władz państw, których dotyczy przewóz, informacja ta może być zastąpiona wyrazami „Sprzedaż Obwoźna”.

8)     Kod ograniczeń przewozu przez tunele podany dużymi literami w nawiasie, ale nie trzeba tego kodu umieszczać, jeżeli przewidywana trasa przewozu nie przebiega przez tunele.

Dla przewozu w sztukach przesyłki dodatkowo powinna być następująca informacja:

liczba i określenie sztuk przesyłki, o ile występują; kod opakowania może być użyty

jedynie jako uzupełnienie określenia sztuki przesyłki (np. jedna skrzynia (4G))

Przewóz gazu LPG w butlach należy zaliczyć do przewozu w sztukach przesyłki.

Dodatkowe wymagania.

1.     Jeżeli cysterna jest pusta wówczas to co podane wyżej powinno być poprzedzone słowami : PRÓŻNY POJAZD CYSTERNA – OSTATNI ŁADUNEK

2.     Jeżeli cysterna wielokomorowa przewozi różne paliwa w różnych komorach,  to w dokumencie przewozowym musi znaleźć się informacja dotycząca poszczególnych komór,

3.     Dla oleju napędowego i opałowego musi znaleźć się informacja dotycząca przepisu szczególnego 640 w postaci np. zapisu: przepis szczególny 640L

4.     Jeżeli materiał należący do klasy od 1 do 9 zagraża środowisku naturalnemu (a tak jest w przypadku oleju napędowego, opałowego i benzyny) to w dokumencie przewozowym powinien znaleźć się zapis: ZAGRAŻAJĄCY ŚRODOWISKU a na cysternie nalepka ze zdechłą rybką

Tak więc z dokumentu przewozowego powinno wynikać ile w danym momencie w cysternie jest poszczególnych rodzajów paliwa, a w przypadku gdy są różne rodzaje paliwa – ile jest jakiego rodzaju paliwa w każdej komorze.

W przypadku gazu LPG UN 1965 MIESZANINA WĘGLOWODORÓW GAZOWYCH, SKROPLONA, I.N.O.

sytuacja jest troszkę bardziej skomplikowana. Według przepisu szczególnego 274 odwołującego się do punktu 3.1.2.8 ADR opis materiału powinien być uzupełniony nazwą techniczną. Zgodnie z przepisem szczególnym 583:

Pozycja UN 1965 obejmuje, między innymi, mieszaniny, które określone są jako:

Mieszanina A, mająca prężność par w temperaturze 70°C nie większą, niż 1,1 MPa (11 barów) i gęstość w temperaturze 50°C nie mniejszą, niż 0,525 kg/l;

Mieszanina A01, mająca prężność par w temperaturze 70°C nie większą, niż 1,6 MPa (16 barów) i gęstość w temperaturze 50°C nie mniejszą, niż 0,516 kg/l;

Mieszanina A02, mająca prężność par w temperaturze 70°C nie większą, niż 1,6 MPa (16 barów) i gęstość w temperaturze 50°C nie mniejszą, niż 0,505 kg/l;

Mieszanina A0, mająca prężność par w temperaturze 70°C nie większą, niż 1,6 MPa (16 barów) i gęstość w temperaturze 50°C nie mniejszą, niż 0,495 kg/l; Mieszanina A1, mająca prężność par w temperaturze 70°C nie większą, niż 2,1 MPa (21 barów) i gęstość w temperaturze 50°C nie mniejszą, niż 0,485 kg/l;

 

Mieszanina B1, mająca prężność par w temperaturze 70°C nie większą, niż 2,6 MPa (26 barów) i gęstość w temperaturze 50°C nie mniejszą, niż 0,474 kg/l;

Mieszanina B2, mająca prężność par w temperaturze 70°C nie większą, niż 2,6 MPa (26 barów) i gęstość w temperaturze 50°C nie mniejszą, niż 0,463 kg/l;

Mieszanina B, mająca prężność par w temperaturze 70°C nie większą, niż 2,6 MPa (26 barów) i gęstość w temperaturze 50 °C nie mniejszą, niż 0,450 kg/l;

Mieszanina C, mająca prężność par w temperaturze 70°C nie większą, niż 3,1 MPa (31 barów) i gęstość w temperaturze 50°C nie mniejszą, niż 0,440 kg/l.

W celu spełnienia wymagań dotyczących dokumentu przewozowego (5.4.1.1),

następujące określenia mogą być stosowane odpowiednio jako nazwy techniczne:

- „Mieszanina A” lub „Butan”;

- „Mieszanina A01” lub „Butan”;

- „Mieszanina A02” lub „Butan”;

- „Mieszanina A0” lub „Butan”;

- „Mieszanina A1”;

- „Mieszanina B1”;

- „Mieszanina B2”;

- „Mieszanina B”;

- „Mieszanina C” lub „Propan”.

W przypadku przewozu w cysternach nazwy handlowe „butan” lub „propan” mogą być stosowane jedynie jako nazwy uzupełniające.

Czyli w dokumencie przewozowym przy przewozie gazu LPG w cysternie powinien znaleźć się między innymi zapis taki jak poniżej:

UN 1965 MIESZANINA WĘGLOWODORÓW GAZOWYCH, SKROPLONA, I.N.O., Mieszanina B, 2.1., (B/D)

oraz inne wymagane dla dokumentu informację (dane nadawcy, odbiorcy, ilość itd.) Ilość dla gazów skroplonych podaje się w kilogramach (masa netto). Oczywiście w zależności od tego co się wiezie należy w miejscu, gdzie dla przykładu wpisana jest mieszanina B1, wpisać właściwy rodzaj mieszaniny.

 Przy przewozie w butlach musi w dokumencie przewozowym znaleźć się informacja o liczbie butli oraz o całkowitej ilości gazu znajdującego się w butlach. Czyli na przykład informacja następująca

UN 1965 MIESZANINA WĘGLOWODORÓW GAZOWYCH, SKROPLONA, I.N.O., Mieszanina B, 2.1., (B/D), 40 butli, łączna zawartość 440 kg

Jak wspomniałem na początku nie ma jednego uniwersalnego wzoru dokumentu przewozowego. Każda firma może sobie przygotować własny wzór, tak aby był on najprostszy w stosowaniu i uwzględniał organizację i sposób działania firmy. Ważne aby wszystkie elementy dokumentu przewozowego się na tym dokumencie znalazły. Wiele firm nie ma własnych wzorów – jedynym dokumentem przewozowym jest „dowód wydania – dokument przewozowy” wydawany np. przez Naftobazę. Jadąc po paliwo następnego dnia dokument ten jest stemplowany napisem:

„PUSTY POJAZD CYSTERNA – OSTATNI ŁADUNEK”. Kontrole ITD zazwyczaj tego nie kwestionują. Ale jeżeli dokumenty przewozowe będą bardziej dokładnie sprawdzane, bo muszą być przez trzy miesiące  przechowywane to mogą pojawić się problemy. Po pierwsze często jest tak, że na dokumencie wydawanym w Naftobazie (bazie LPG) jako nadawca widnieje np. firma A, odbiorcą jest firma B, a tak naprawdę odbiorcą jest jeszcze inna firma – firma C (która kupiła towar od firmy B). Czyli informacja o odbiorcy jest wtedy nieprawidłowa. Poza tym wiadomo, że cysterny rozwożą paliwo (gaz LPG) po klientach - olej opałowy do odbiorców indywidualnych, szkół, zakładów, olej napędowy do firm transportowych, na place budowy, gaz LPG po stacjach LPG, itd. Wtedy pojawiają się jeszcze inni odbiorcy. I dokumenty przewozowe powinny to uwzględniać. Dodatkowo rozwożąc paliwo po różnych odbiorcach zmienia się ilość paliwa (gazu LPG) i z dokumentu przewozowego powinno to wynikać.

Co jest w poszczególnych rozdziałach przepisów ADR - skrótowy opis

Treść umowy ADR

UMOWA EUROPEJSKA DOTYCZĄCA MIĘDZYNARODOWEGO PRZEWOZU DROGOWEGO TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH (ADR) została sporządzona w Genewie 30 września 1957. Polska ratyfikowała umowę w 1975 roku. Stronami umowy jest 48 państw, w tym wszystkie państwa należące do Unii Europejskiej, oraz kilka państw spoza Europy – Turcja, Kazachstan, Tunezja i Maroko. Sama treść umowy jest krótka. Jest to jak gdyby słowo wstępne do szczegółowych regulacji, które są zapisane w dwóch załącznikach do Umowy – załączniku A i załączniku B. Załącznik A: „Przepisy ogólne i przepisy dotyczące materiałów i przedmiotów niebezpiecznych” składa się z 7 rozdziałów od 1 do 7, a załącznik B „Przepisy dotyczące środków transportu i operacji transportowych” składa się z dwóch rozdziałów 8 i 9.

 Tom 1 spis treści i Tom 2 spis treści

 

Tom pierwszy zawiera rozdziały od 1 do 3 (bez przepisów szczególnych, ale wraz z tabelą zawierającą wykaz materiałów niebezpiecznych), a tom 2 – pozostałe przepisy.

 

Rozdział 1- Przepisy ogólne

W tym rozdziale zawarte są między innymi przepisy dotyczące wyłączeń, czyli sytuacji, w których można nie stosować przepisów ADR, lub stosować je w nie pełnym wymiarze. Rozdział zawiera również podstawowe definicje, omawia obowiązki uczestników przewozu, omawia sprawy związane z ochroną towarów niebezpiecznych (w związku z zagrożeniem terrorystycznym), sprawę szkoleń i kontroli przewozów w tym omówiona jest rola doradcy do spraw bezpieczeństwa.

Rozdział 2 – Klasyfikacja

W rozdziale zawarte są przepisy dotyczące klasyfikacji towarów niebezpiecznych. Każdy towar przed przewozem musi mieć przypisany właściwy numer UN, musi być przypisany do odpowiedniej klasy i grupy pakowania, musi mieć przypisany kod klasyfikacyjny. Nie zawsze jest to tak proste jak w przypadku paliw, gdzie wiadomo, że benzyna ma numer UN 1203 a olej napędowy UN 1202. Istnieje wiele skomplikowanych sytuacji, gdzie prawidłowe zaklasyfikowanie wymaga zastosowania wielu przepisów i procedur badawczych opisanych w rozdziale 2. Towary niebezpieczne zaliczane są do 13 klas według tak zwanego niebezpieczeństwa dominującego. Poniżej klasy te są wymienione.

Klasa 1 Materiały i przedmioty wybuchowe

Klasa 2 Gazy

Klasa 3 Materiały ciekłe zapalne

Klasa 4.1 Materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne i materiały wybuchowe stałe

odczulone

Klasa 4.2 Materiały samozapalne

Klasa 4.3 Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne

Klasa 5.1 Materiały utleniające

Klasa 5.2 Nadtlenki organiczne

Klasa 6.1 Materiały trujące

Klasa 6.2 Materiały zakaźne

Klasa 7 Materiały promieniotwórcze

Klasa 8 Materiały żrące

Klasa 9 Różne materiały i przedmioty niebezpieczne

 
Do towarów niebezpiecznych mogą należeć materiały (na przykład benzyna) lub przedmioty (na przykład akumulatory)

Rozdział 3 - Przepisy ogólne dotyczące wykazu towarów niebezpiecznych

Rozdział 3, obejmujący przepisy ogólne, tabelę towarów niebezpiecznych i przepisy szczególne. Tabela jest najważniejszą częścią ADR. Każdy towar niebezpieczny musi mieć przypisany numer UN, a dla każdego numeru UN w tabeli znajduje się szereg informacji dotyczących przewozu. Poniżej przykład dla benzyny. Podane w poszczególnych kolumnach symbole są opisane w podanych w nagłówku tabeli innych rozdziałach ADR.

 

 

Rozdział 4 - Przepisy dotyczące stosowania opakowań i cystern

W rozdziale opisane są metody pakowania towarów niebezpiecznych (przy przewozach w tak zwanych sztukach przesyłki, czyli beczkach, kanistrach itp.) oraz sposoby przewozu w cysternach. Omówione są miedzy innymi kody cystern.

 

Rozdział 5 - Procedury nadawcze

W tym rozdziale podane są przepisy dotyczące dokumentów przewozowych, oznakowania sztuk przesyłki, cystern i pojazdów. Omówione są nalepki ostrzegawcze, tablice pomarańczowe i miejsca, gdzie powinny być umieszczone. Pojazd przewożący towary niebezpieczne, w szczególności cysterna, musi być prawidłowo oznakowany, Podobnie sztuka przesyłki musi być odpowiednio oznakowana. W czasie transportu towarów niebezpiecznych w pojeździe musi znajdować się dokument przewozowy.

Rozdział 6 - Wymagania dotyczące konstrukcji i badania opakowań i cystern

Jest to rozdział bardzo techniczny. Omówione są opakowania, w tym duże pojemniki do przewozu luzem (fachowo zwane DPPL-ami, a popularnie mauzerami). Podane są ich kody, oznakowania, badania jakim podlegają. W rozdziale tym znajdują się również wymagania konstrukcyjne cystern, podane są m.in. grubości jakie powinny mieć ścianki cysterny. Omówione są oznakowania cystern, tabliczki znamionowe, częstotliwość i zakres badań.

Rozdział 7 - Przepisy dotyczące warunków przewozu, załadunku, rozładunku oraz manipulowania ładunkiem

Tutaj podane są informacje o tym jakich towarów nie można przewozić w jednym pojeździe. Podane są przepisy dotyczące nadzoru nad pojazdami przewożącymi towary niebezpieczne i różne inne przepisy np. dotyczące zakazu palenia, konieczności uziemiania cystern przy rozładunku i załadunku itp.

 

Rozdział 8 - Wymagania dotyczące załogi pojazdu, wyposażenia, postępowania i dokumentacji,

W tym rozdziale znajdują się przepisy dotyczące szkolenia kierowców ADR. Podane są wymagania dotyczące załogi pojazdu przewożącego towary niebezpieczne i dokumentacji jaka powinna znaleźć się w pojeździe. Ten rozdział opisuje także wyposażenie ppoż pojazdu i pozostałe wyposażenie (kamizelki, kliny, latarki, łopata, itd.)

Rozdział 9 - Wymagania dotyczące konstrukcji i dopuszczenia pojazdów

W tym rozdziale opisane są wymagania dla pojazdu. Cysterna składa się jak gdyby z dwóch części – cysterny z armaturą i podwozia. Pierwszą część sprawdza inspektor Transportowego Dozoru Technicznego, a drugą diagnosta na stacji kontroli pojazdu. Pojazd musi spełniać określone w przepisach ADR dodatkowe wymagania. Na przykład w przypadku przewozu benzyn tachograf musi być w wykonaniu przeciwwybuchowym, musi być wyłącznik akumulatora, a w pewnych sytuacjach cysterna musi posiadać zwalniacz i system ABS. W rozdziale 9 znajduje się również opis dotyczący dokumentu „z czerwonym paskiem”.