W sprawozdaniu rocznym dotyczącym przewozu towarów niebezpiecznych, znajduje się punkt do wypełnienia „krótki opis
awarii i wypadków jeżeli miały miejsce”.
Ale to nie wszystko. Z Ustawy o przewozie drogowym materiałów
niebezpiecznych wynika również, że doradca do spraw bezpieczeństwa w razie
wypadku lub awarii powinien sporządzić raport powypadkowy i przesłać go
właściwym władzom. Wzór takiego raportu określony jest w przepisach
ADR-owskich. Przepisy ADR precyzują kto jest za sporządzenie raportu
odpowiedzialny (punkt 1.8.5.1):
„Jeżeli podczas załadunku, przewozu lub
rozładunku towarów niebezpiecznych (….) miał miejsce poważny wypadek lub
awaria, to załadowca, lub odpowiednio napełniający, przewoźnik lub odbiorca
zobowiązany jest upewnić się, czy został sporządzony raport dla właściwej
władzy (…. ), zgodnie ze wzorem (… .).”
Nie
wdając się w szczegóły - firma, której kierowca napełnia cysternę jest
„napełniającym”, firma która przewozi towary niebezpieczne np. w cysternach
jest „przewoźnikiem”, a jeżeli towar przewożony jest na potrzeby własne, to
firma staje się dodatkowo „odbiorcą”. Tak więc na firmę nałożony jest obowiązek
dopilnowania, aby raport powypadkowy został przez doradcę jak najszybciej
sporządzony i przesłany odpowiednim władzom.
Powstają
zatem pytania – dla jakich wypadków raporty powinny być sporządzane i wysyłane,
w jakim czasie, do kogo i jakie grożą konsekwencje za brak raportu. Postaram
się po kolei na te pytania odpowiedzieć.
Przede
wszystkim wyjaśnijmy, dla jakich zdarzeń powinien być sporządzany raport. Czy w przypadku, gdy
cysterna „stuknęła” się z samochodem osobowym i nic poważnego się nie
stało należy sporządzić z tego zdarzenia
raport i wysłać czy nie. Czy gdy pieszy wpadł pod koła cysterny, która
manewrowała na budowie autostrady, połamała mu nogi, a pogotowie zabrało
człowieka na sygnale do szpitala, w którym przeleżał 3 miesiące – należy
sporządzać raport czy nie. Czy gdy kierowca wlał 10.000 litrów paliwa do
zbiornika, w którym wolnego miejsca było tylko 9.000 i w związku z tym tysiąc
litrów paliwa się rozlało – może wtedy raport jest potrzebny ? Te sprawy
reguluje dosyć jednoznacznie umowa ADR.
Zdarzenie, po zaistnieniu którego
niezbędne jest sporządzenie raportu ma miejsce wówczas, gdy doszło do
uwolnienia towarów niebezpiecznych lub bezpośredniego zagrożenia takim
uwolnieniem, zranienia osób, szkody materialnej, zniszczenia środowiska, lub
gdy konieczne było zaangażowanie właściwych władz
i
(czyli to co wyżej i niżej musi wystąpić łącznie)
gdy zostało spełnione co najmniej jedno
z następujących kryteriów:
· Zranienie osób oznacza zdarzenie, które spowodowało śmierć lub obrażenia
ciała w wyniku bezpośredniego
oddziaływania przewożonego towaru niebezpiecznego, przy czym obrażenia, o
których mowa:
(a)
wymagają zastosowania intensywnej opieki medycznej,
(b)
wymagają leczenia szpitalnego przez co najmniej jedną dobę, lub
(c)
powodują niezdolność do pracy przez co najmniej trzy kolejne
Uwolnienie towarów niebezpiecznych oznacza uwolnienie:
(a) co
najmniej 50 kg lub 50 litrów towarów zaliczonych do tak zwanej kategorii
transportowej 0 lub 1
(b) co
najmniej 333 kg lub 333 litrów towarów zaliczonych do kategorii transportowej 2
lub
(c) co
najmniej 1000 kg lub 1000 litrów towarów zaliczonych do kategorii transportowej
3 lub 4.
Wyjaśniam,
że gaz LPG i benzyna zaliczają się do kategorii transportowej 2, a olej
napędowy i opałowy – do kategorii 3
·
Bezpośrednie ryzyko uwolnienia towarów niebezpiecznych dotyczy ilości
podanych wyżej. Ryzyko takie występuje w szczególności wtedy, gdy uległy
uszkodzeniu urządzenia chroniące ładunek. Urządzeniem chroniącym towar jest
m.in. cysterna. Czyli gdy wydarzy się wypadek, w którym z cysterną zderzy się
samochód osobowy, zniszczy armaturę, zawory, rurociągi to cysterna z takimi
uszkodzeniami jechać dalej samodzielnie z ładunkiem nie może, nawet jeśli układ
jezdny nie został naruszony i jest sprawny. W tym przypadku towar nie jest
prawidłowo zabezpieczony i występuje ryzyko jego uwolnienia. Musi zostać wezwana straż pożarna, która
najprawdopodobniej przepompuje ładunek do sprawnej cysterny. Oczywiście to samo
dotyczy wypadków, w których cysterna ulega wywróceniu.
·
Szkoda materialna lub zniszczenie środowiska oznacza uwolnienie towarów niebezpiecznych niezależnie od ich
ilości, powodujące straty oceniane na kwotę większą niż 50.000 Euro. Dla
potrzeby oceny strat nie powinny być brane pod uwagę uszkodzenia
uczestniczących w zdarzeniu środków transportu przewożących towary
niebezpieczne oraz uszkodzenia infrastruktury transportowej
· Zaangażowanie właściwych władz oznacza bezpośrednie działania podjęte
podczas zdarzenia przez właściwe władze lub służby ratownicze, połączone z
ewakuacją ludności lub zamknięciem szlaków komunikacyjnych na okres trzech godzin z powodu zagrożenia stwarzanego przez towary
niebezpieczne.
A więc
we wszystkich przypadkach istotne jest uwolnienie, groźba uwolnienia lub
niekorzystne działanie – na ludzi, środowisko naturalne – towarów
niebezpiecznych. Nawet w niezmiernie
groźnych w skutkach wypadkach z udziałem i z winy cysterny, nawet jeśli doszło
do zranienia ludzi, poważnych szkód materialnych i zamknięcia drogi na 5
godzin, raportu sporządzać nie trzeba jeśli zbiornik cysterny i armatura nie
zostały uszkodzone. Wtedy, mimo, że
wypadku brał udział pojazd cysterna to traktuje się taki przypadek jako
niezwiązany z transportem materiałów niebezpiecznych bo:
- nie doszło do ich uwolnienia,
- nie ma ryzyka ich uwolnienia,
- nikt nie ucierpiał, nie ma szkód
materialnych, ani w środowisku naturalnym w
wyniku działania materiałów niebezpiecznych
Natomiast
– tak to wynika z zapisów ADR-owskich – jeśli kierowca będzie przykładowo
rozładowywał na stacji cysternę LPG i przy rozładunku poleje się gazem, odmrozi
skórę i lekarz go wyśle na zwolnienie na trzy kolejne dni, należy o tym
powiedzieć doradcy, bo w takim przypadku raport powinien być sporządzony.
Wyleje się 1000 litrów oleju napędowego przy rozładunku, bo pękł wąż, a
kierowca w tym czasie poszedł pić kawę – raport trzeba sporządzić.
Raport ten powinien być sporządzony w ciągu 14 dni od zaistnienia
zdarzenia. Wcześniej termin był nieokreślony. Raport powypadkowy powinien być
złożony właściwemu ze względu na miejsce wystąpienia zdarzenia wojewódzkiemu
inspektorowi transportu drogowego.
Obowiązek złożenia raportu wypadkowego nałożony jest na firmę, raport ma
sporządzić i podpisać doradca, ale musi o zdarzeniu wiedzieć. A na całość jest
14 dni i należy o tym pamiętać.
Dlatego,
podsumowując powyższy opis, gdyby wystąpiła sytuacja wymagająca sporządzenia
raportu to należy jak najszybciej zawiadomić doradcę do spraw bezpieczeństwa.