Konieczność raportowania wypadków związanych z transportem towarów niebezpiecznych

  W sprawozdaniu rocznym dotyczącym przewozu towarów niebezpiecznych, znajduje się punkt do wypełnienia „krótki opis awarii i wypadków jeżeli miały miejsce”. 

Ale to nie wszystko. Z Ustawy o przewozie drogowym materiałów niebezpiecznych wynika również, że doradca do spraw bezpieczeństwa w razie wypadku lub awarii powinien sporządzić raport powypadkowy i przesłać go właściwym władzom. Wzór takiego raportu określony jest w przepisach ADR-owskich. Przepisy ADR precyzują kto jest za sporządzenie raportu odpowiedzialny (punkt 1.8.5.1):

„Jeżeli podczas załadunku, przewozu lub rozładunku towarów niebezpiecznych (….) miał miejsce poważny wypadek lub awaria, to załadowca, lub odpowiednio napełniający, przewoźnik lub odbiorca zobowiązany jest upewnić się, czy został sporządzony raport dla właściwej władzy (…. ), zgodnie ze wzorem (… .).” 

Nie wdając się w szczegóły - firma, której kierowca napełnia cysternę jest „napełniającym”, firma która przewozi towary niebezpieczne np. w cysternach jest „przewoźnikiem”, a jeżeli towar przewożony jest na potrzeby własne, to firma staje się dodatkowo „odbiorcą”. Tak więc na firmę nałożony jest obowiązek dopilnowania, aby raport powypadkowy został przez doradcę jak najszybciej sporządzony i przesłany odpowiednim władzom.

Powstają zatem pytania – dla jakich wypadków raporty powinny być sporządzane i wysyłane, w jakim czasie, do kogo i jakie grożą konsekwencje za brak raportu. Postaram się po kolei na te pytania odpowiedzieć.

Przede wszystkim wyjaśnijmy, dla jakich zdarzeń powinien  być sporządzany raport. Czy w przypadku, gdy cysterna „stuknęła” się z samochodem osobowym i nic poważnego się nie stało  należy sporządzić z tego zdarzenia raport i wysłać czy nie. Czy gdy pieszy wpadł pod koła cysterny, która manewrowała na budowie autostrady, połamała mu nogi, a pogotowie zabrało człowieka na sygnale do szpitala, w którym przeleżał 3 miesiące – należy sporządzać raport czy nie. Czy gdy kierowca wlał 10.000 litrów paliwa do zbiornika, w którym wolnego miejsca było tylko 9.000 i w związku z tym tysiąc litrów paliwa się rozlało – może wtedy raport jest potrzebny ? Te sprawy reguluje dosyć jednoznacznie umowa ADR.

Zdarzenie, po zaistnieniu którego niezbędne jest sporządzenie raportu ma miejsce wówczas, gdy doszło do uwolnienia towarów niebezpiecznych lub bezpośredniego zagrożenia takim uwolnieniem, zranienia osób, szkody materialnej, zniszczenia środowiska, lub gdy konieczne było zaangażowanie właściwych władz

 i     (czyli to co wyżej i niżej musi wystąpić łącznie)

gdy zostało spełnione co najmniej jedno z następujących kryteriów:

· Zranienie osób oznacza zdarzenie, które spowodowało śmierć lub obrażenia ciała w wyniku bezpośredniego oddziaływania przewożonego towaru niebezpiecznego, przy czym obrażenia, o których mowa:

(a) wymagają zastosowania intensywnej opieki medycznej,

(b) wymagają leczenia szpitalnego przez co najmniej jedną dobę, lub

(c) powodują niezdolność do pracy przez co najmniej trzy kolejne 

Uwolnienie towarów niebezpiecznych oznacza uwolnienie:

(a) co najmniej 50 kg lub 50 litrów towarów zaliczonych do tak zwanej kategorii transportowej 0 lub 1

(b) co najmniej 333 kg lub 333 litrów towarów zaliczonych do kategorii transportowej 2 lub

(c) co najmniej 1000 kg lub 1000 litrów towarów zaliczonych do kategorii transportowej 3 lub 4.

Wyjaśniam, że gaz LPG i benzyna zaliczają się do kategorii transportowej 2, a olej napędowy i opałowy – do kategorii 3

·  

   Bezpośrednie ryzyko uwolnienia towarów niebezpiecznych dotyczy ilości podanych wyżej. Ryzyko takie występuje w szczególności wtedy, gdy uległy uszkodzeniu urządzenia chroniące ładunek. Urządzeniem chroniącym towar jest m.in. cysterna. Czyli gdy wydarzy się wypadek, w którym z cysterną zderzy się samochód osobowy, zniszczy armaturę, zawory, rurociągi to cysterna z takimi uszkodzeniami jechać dalej samodzielnie z ładunkiem nie może, nawet jeśli układ jezdny nie został naruszony i jest sprawny. W tym przypadku towar nie jest prawidłowo zabezpieczony i występuje ryzyko jego uwolnienia.  Musi zostać wezwana straż pożarna, która najprawdopodobniej przepompuje ładunek do sprawnej cysterny. Oczywiście to samo dotyczy wypadków, w których cysterna ulega wywróceniu.

·          

  Szkoda materialna lub zniszczenie środowiska oznacza uwolnienie towarów niebezpiecznych niezależnie od ich ilości, powodujące straty oceniane na kwotę większą niż 50.000 Euro. Dla potrzeby oceny strat nie powinny być brane pod uwagę uszkodzenia uczestniczących w zdarzeniu środków transportu przewożących towary niebezpieczne oraz uszkodzenia infrastruktury transportowej

·  Zaangażowanie właściwych władz oznacza bezpośrednie działania podjęte podczas zdarzenia przez właściwe władze lub służby ratownicze, połączone z ewakuacją ludności lub zamknięciem szlaków komunikacyjnych na okres trzech godzin z powodu zagrożenia stwarzanego przez towary niebezpieczne.

A więc we wszystkich przypadkach istotne jest uwolnienie, groźba uwolnienia lub niekorzystne działanie – na ludzi, środowisko naturalne – towarów niebezpiecznych.  Nawet w niezmiernie groźnych w skutkach wypadkach z udziałem i z winy cysterny, nawet jeśli doszło do zranienia ludzi, poważnych szkód materialnych i zamknięcia drogi na 5 godzin, raportu sporządzać nie trzeba jeśli zbiornik cysterny i armatura nie zostały uszkodzone.  Wtedy, mimo, że wypadku brał udział pojazd cysterna to traktuje się taki przypadek jako niezwiązany z transportem materiałów niebezpiecznych bo:

- nie doszło do ich uwolnienia,

- nie ma ryzyka ich uwolnienia,

- nikt nie ucierpiał, nie ma szkód materialnych, ani w środowisku naturalnym w wyniku działania materiałów niebezpiecznych

Natomiast – tak to wynika z zapisów ADR-owskich – jeśli kierowca będzie przykładowo rozładowywał na stacji cysternę LPG i przy rozładunku poleje się gazem, odmrozi skórę i lekarz go wyśle na zwolnienie na trzy kolejne dni, należy o tym powiedzieć doradcy, bo w takim przypadku raport powinien być sporządzony. Wyleje się 1000 litrów oleju napędowego przy rozładunku, bo pękł wąż, a kierowca w tym czasie poszedł pić kawę – raport trzeba sporządzić.

Raport ten powinien być sporządzony w ciągu 14 dni od zaistnienia zdarzenia. Wcześniej termin był nieokreślony. Raport powypadkowy powinien być złożony właściwemu ze względu na miejsce wystąpienia zdarzenia wojewódzkiemu inspektorowi transportu drogowego. 

Obowiązek złożenia raportu wypadkowego nałożony jest na firmę, raport ma sporządzić i podpisać doradca, ale musi o zdarzeniu wiedzieć. A na całość jest 14 dni i należy o tym pamiętać.

Dlatego, podsumowując powyższy opis, gdyby wystąpiła sytuacja wymagająca sporządzenia raportu to należy jak najszybciej zawiadomić doradcę do spraw bezpieczeństwa.